اعمال ماه رمضان

اعمال شب بیست‌ویکم ماه رمضان

شب بیست و یکم ماه رمضان، از شب‌های پرفضیلت و پربرکت است که در روایات به‌عنوان یکی از شب‌های قدر معرفی شده است. این شب، مانند شب بیست و سوم، فرصتی ویژه برای عبادت و درخواست از خداوند است. در روایات آمده که شب قدر ممکن است در یکی از این دو شب قرار داشته باشد، به‌همین‌دلیل توصیه شده است که اعمال شب بیست‌و‌یکم با توجه و دقت بیشتر انجام شود.

نوشته های مشابه

اعمال شب بیست‌و‌یکم شامل دعا، نماز و غسل است که به‌طور خاص برای این شب ذکر شده‌اند. در کنار این عبادات، ذکرهای ویژه‌ای برای این شب توصیه شده است. طبق فرمایش اهل‌بیت(ع)، احیای این شب با دعا و ذکر، از عبادات پسندیده و پرفضیلت به‌شمار می‌آید.

مرحوم صدوق در کتاب «امالی» می‌گوید که گفت‌وگوهای علمی و یادگیری در این شب نیز از عبادات مهم است. او تأکید می‌کند که «احیای این دو شب با تلاوت علم، از هر عبادت دیگری برتر است.»

بنابراین، شب بیست‌و‌یکم ماه رمضان، فرصتی مناسب برای عبادت، دعا و حتی یادگیری علم است که می‌توان از برکات و فضایل آن بهره‌مند شد.

اعمال مشترکه شب‌های قدر را صفحه‌ای دیگر قرار دادیم تا ابتدا قبل از انجام اعمال شب بیست‌ویکم ماه رمضان، آن اعمال مشترک را انجام دهید.

اعمال شب بیست‌ویکم ماه رمضان

اعمال این شب بر دو قسم است، قسم اول دعاهایی که مربوط به دهه آخر ماه رمضان است و قسم دیگر اعمال مخصوص شب بیست و یکم، که به این شرح است:

دعای شب بیست‌ویکم ماه رمضان کافی

دعایی است که در «مصباح المتهجد» و «کافی» نقل شده است که در شب بیست‌ویکم ماه رمضان خوانده می‌شود که به شرح زیر است:

یا مُولِجَ اللَّیْلِ فِى النَّهارِ وَ مُولِجَ النَّهارِ فِى اللَّیْلِ

اى فروبرنده شب در روز و اى فروبرنده روز در شب

وَ مُخْرِجَ الْحَىِّ مِنَ الْمَیِّتِ وَ مُخْرِجَ الْمَیِّتِ مِنْ الْحَىِّ

و اى بیرون‌آورنده زنده از مرده و بیرون‌آورنده مرده از زنده

یا رازِقَ مَنْ یَشاءُ بِغَیْرِ حِسابٍ

اى روزى‌دهنده هرکه را خواهى بى‌حساب

یا اَللّهُ یا رَحْمنُ یا اَللّهُ یا رَحیمُ

اى خدا، اى بخشاینده، اى خدا، اى مهربان

یا اَللّهُ اَللّهُ یا اَللّهُ

اى خدا، اى خدا، اى خدا

لَکَ الاْسْماءُ الْحُسْنى وَالاْمْثالُ الْعُلْیا وَالْکِبْرِیاءُ وَالا لآءُ

از آن تو است نام‌هاى نیکو و نمونه‌هاى والا و بزرگى و نعمت‌ها

اَسْئَلُکَ اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

از تو خواهم درود فرستى بر محمد و آل محمد(ص)

وَاَنْ تَجْعَلَ اسْمى فى هذِهِ اللَّیْلَةِ فِى السُّعَداءِ

و نام مرا در این شب در زمره سعادتمندان قرار دهى

وَ رُوحى مَعَ الشُّهَداءِ

و روحم را با شهدا مقرون سازى

وَاِحْسانى فى عِلِّیّینَ وَاِساَّئَتى مَغْفُورَةً

و احسان و نیکوکاریم را در بلندترین درجه بهشت و گناهانم را آمرزیده کنى

وَاَنْ تَهَبَ لى یَقینَاً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى

و به من یقینى عطا کنى که همیشه با دلم همراه باشد

وَاِیماناً یُذْهِبُ الشَّکَّ عَنّى

و ایمانى به من بدهى که شک‌وتردید را از من دور سازد

وَتُرْضِیَنى بِما قَسَمْتَ لى

و بدانچه روزیم کرده‌اى خشنودم سازى

وَآتِنا فِى الدُّنْیا حَسَنَةً وَفِى الاْخِرَةِ حَسَنَةً

و بدهى به من در دنیا نعمت نیک و درآخرت نعمت نیکو

وَقِنا عَذابَ النّارِ الْحَریقِ

و نگهدارى ما را از عذاب آتش سوزان

وَارْزُقْنى فیها ذِکْرَکَ

و روزیم کنى در این شب از ذکر خود

وَشُکْرَکَ وَالرَّغْبَةَ اِلَیْکَ وَالاِْنابَةَ

و سپاسگزاریت و اشتیاق و بازگشت به‌سویت

وَالتَّوْفیقَ لِما وَفَّقْتَ لَهُ مُحَمَّداً وَ الِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمُ السَّلامُ

و توفیق براى انجام آنچه را موفق داشتى بدان محمد و آل محمد را که بر او و بر ایشان سلام باد

دعای شب بیست‌ویکم ماه رمضان شیخ کفعمی

مرحوم «شیخ کفعمی» از «سید بن باقی» نقل کرده است که در شب بیست‌و‌یکم ماه رمضان می‌خوانی:

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

خدایا درود فرست بر محمد و آل محمد

وَاقْسِمْ لى حِلْماً یَسُدُّ عَنّى بابَ الْجَهْلِ

و چنان بردبارى بهره‌ام کن که ببندد بر من در نادانى را

وَهُدىً تَمُنُّ بِهِ عَلَىَّ مِنْ کُلِّ ضَلالَةٍ

و هدایتى به من ده که بر من منت نهد از رهانیدن از هر گمراهى

وَغِنىً تَسُدُّ بِهِ عَنّى بابَ کُلِّ فَقْرٍ

و بى‌نیازى به من بده که درهاى انواع فقر را به تمامى بر من ببندد

وَقُوَّةً تَرُدُّ بِها عَنّى کُلَّ ضَعْفٍ

و نیرویى به من ده که هرگونه سستى را از من بازگرداند

وَعِزّاً تُکْرِمُنى بِهِ عَنْ کُلِّ ذُلٍّ

و عزتى که از هر خوارى مرا گرامى دارى

وَرِفْعَةً تَرْفَعُنى بِها عَنْ کُلِّ ضَعَةٍ

و رفعت مقامى که بدان وسیله مرا از هر پستى بلند کنى

وَاَمْناً تَرُدُّ بِهِ عَنّى کُلَّ خَوْفٍ

و امنیتى که به‌وسیله آن هر ترسى را از من دور کنى

وَعافِیَةً تَسْتُرُنى بِها عَنْ کُلِّ بلاءٍ

و تندرستى که بدان وسیله مرا از هر بلایى بپوشانى

وَعِلْماً تَفْتَحُ لى بِهِ کُلَّ یَقینٍ

و دانشى که به آن هر یقینى را بر من مفتوح گردانى

وَیَقیناً تُذْهِبُ بِهِ عَنّى کُلَّ شَکٍّ

و یقینى که بدان وسیله هر شک‌و‌تردیدى را از من دور سازى

وَدُعاءً تَبْسُطُ لى بِهِ الاِْجابَةَ فى هذِهِ اللَّیْلَةِ

و دعائى که اجابتش را بر من بگسترانى همین امشب

هذِهِ السّاعَةِ السّاعَةِ السّاعَةِ السّاعَةِ یا کَریمُ

و در همین ساعت، همین ساعت، همین ساعت، همین ساعت اى بزرگوار

وَخَوْفاً تَنْشُرُ لى بِهِ کُلَّ رَحْمَةٍ

و ترسى به من بده که هر رحمتى را بدان وسیله بر من بگسترانى

وَعِصْمَةً تَحُولُ بِها بَیْنى وَبَیْنَ الذُّنُوبِ حَتّى اُفْلِحَ بِها

و مرا چنان خودنگهدار کن که همان حالت میان من و گناهان حائل شود

عِنْدَ الْمَعْصُومینَ عِنْدَکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ

و بدان وسیله در پیشگاه معصومین (و خود نگهداران) درگاهت رستگار باشم اى مهربان‌ترین مهربانان

تاکید بر فرستادن صلوات و دعای برای فرج در شب بیست‌ویکم ماه رمضان

طبق فرمایش شیخ مفید، در شب بیست ویکم ماه رمضان، باید صلوات فراوانی فرستاد و به‌ویژه بر ظالمان آل محمد (ص) قاتل امیرالمؤمنین (ع) لعن و نفرین کرد. علاوه‌براین، دعا برای خود، والدین، تمام مومنان و مومنات نیز توصیه شده است.

دعا برای امام زمان(عج) و فرج آن حضرت از دیگر اعمال پربرکت این شب است. در روایتی از سید بن طاووس که از حماد بن عثمان نقل شده، آمده است که در شب بیست‌و‌یکم رمضان به محضر امام صادق(ع) شرفیاب شد. امام از او پرسید که آیا غسل کرده است؟ وقتی پاسخ مثبت بود، امام حصیری آورد و او را به کنارش فراخواند. امام صادق(ع) شروع به نماز کردند و حماد نیز در کنار ایشان نماز می‌خواند. پس از اتمام نماز، امام(ع) دست به دعا بردند و حماد آمین گفت. این حالت تا سپیده‌دم ادامه داشت تا اینکه امام اذان گفتند و نماز صبح را به امامت خود برگزار کردند.

پس از نماز، امام(ع) به تسبیح و ذکر پروردگار پرداختند و درود بر پیامبر(ص) فرستادند و برای مومنان دعا کردند. سپس به سجده رفتند و مدت زمانی در سجده ماندند که در این مدت، تنها صدای نفس امام(ع) شنیده می‌شد. پس از آن، دعای ویژه‌ای خواندند که در آن به درگاه خداوند عرضه کردند.

این روایت، نمونه‌ای از عبادات ویژه و توصیه‌شده در شب بیست‌و‌یکم رمضان است که نشان‌دهنده اهمیت دعا و ارتباط با خداوند و اهل بیت(ع) در این شب مبارک است.

وَ أسْألُکَ بِجَمیعِ ما سَأَلْتُکَ وَ ما لَمْ أَسْأَلْکَ،

از تو تقاضا مى‌کنم به جمیع آنچه که تو را با آن خواندم و آنچه را نخواندم،

مِنْ عَظیمِ جَلالِکَ ما لَوْ عَلِمْتُهُ لَسَأَلْتُکَ بِهِ،

ازعظیم جلال تو که اگر مى‌دانستم، تو را با آن خواندم

أَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَ أَهْلِ بَیتِهِ،

از تو مى‌خواهم بر محمد و اهل بیتش درود بفرستى

وَ أَنْ تَأْذَنَ لِفَرَجِ مَنْ بِفَرَجِهِ فَرَجُ أَوْلِیائِکَ وَ أَصْفِیائِکَ مِنْ خَلْقِکَ،

و اجازه فرج و ظهور کسى را بدهى که با ظهور او گشایشى در کار اولیاى تو و برگزیدگان از خلقت ظاهر مى‌شود

وَ بِهِ تُبیدُ الظّالِمینَ وَتُهْلِکُهُمْ،

و به‌وسیله او ظالمان را نابود و هلاک مى‌سازى.

عَجِّلْ ذلِکَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.

اى پروردگار عالمیان، در ظهورش تعجیل فرما

 پس از اینکه امام صادق(ع) از سجده برخاستند، من از ایشان پرسیدم: «جانم فدای شما، آیا برای فرج کسی دعا کردید که با ظهور او گشایشی برای دوستان و اولیای خداوند فراهم خواهد شد؟ آیا آن فرد خود شما نیستید؟» امام(ع) پاسخ دادند: «نه، او قائم آل محمد است.»

سپس امام صادق(ع) نشانه‌های ظهور آن حضرت را بیان کردند و ادامه دادند: «شب و روز منتظر ظهور مولای خود باش، زیرا خداوند در هر لحظه و هر روز در شأن و کاری است و هیچ کاری او را از دیگری باز نمی‌دارد.» (و توقع امر صاحبک لیلک و نهارک، فان الله کل یوم هو فی شان، لا یشغله شان عن شان)

از شب بیست‌ویکم ماه رمضان، دهه آخر این ماه آغاز می‌شود که به‌طورخاص از ارزش و فضیلت بالایی برخوردار است. در این دهه، هر شب غسل مستحب است و در روایات آمده که رسول خدا(ص) در هر شب از شب‌های این دهه غسل می‌کردند.

همچنین اعتکاف در مساجد جامع در این دهه نیز مستحب و از فضیلت ویژه‌ای برخوردار است. به نقل از رسول خدا (ص)، اعتکاف در دهه آخر رمضان معادل دو حج و دو عمره است. ایشان در این ایام در مسجد معتکف می‌شدند، بستر خود را جمع کرده و با نشاط به شب‌زنده‌داری و عبادات مشغول می‌شدند. بسیاری از مسلمانان نیز در این امر به ایشان اقتدا می‌کردند.

این درحالی‌است‌که برخی از ناآگاهان تصور می‌کنند با گذشت شب‌های قدر، برنامه عبادات ماه رمضان به پایان می‌رسد، درحالی‌که دهه آخر ماه رمضان، زمانی پربرکت و فرصتی گرانبها برای عبادت و نزدیکی به خداوند است.

جمع‌بندی

شب بیست‌ویکم ماه رمضان فرصتی بی‌نظیر برای نزدیکی به خدا و بهره‌مندی از برکات شب‌های قدر است. با انجام اعمال این شب، از جمله صلوات، دعا برای امام زمان(عج) و لعن بر دشمنان اهل بیت، می‌توانید به فضیلت و آرامش روحی دست یابید. این شب را با عبادات و دعاهای خالصانه‌تان غنیمت بشمارید تا در سایه رحمت الهی قرار بگیرید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا