اعمال شب عاشورا
اعمال شب عاشورا، تنها مجموعه‌ای از نمازها و اذکار نیست؛ بلکه آئینی عمیق برای پیوند قلبی با مظلومیت کربلا و تجدید میثاق با آرمان‌های سیدالشهدا (ع) است. در این شب که آسمان کربلا رنگ ماتم به خود گرفته، مؤمنان با خواندن نمازهای مستحب، دعاهای ویژه و احیای شب عاشورا، روح خود را به عطر بندگی و معرفت الهی معطر می‌سازند. از نمازهای پرثواب با قرائت مکرر سوره توحید گرفته تا ذکرهای هزارباره نام و عظمت خداوند، همه و همه زمینه‌ساز قبولی دعا و آمرزش گناهان معرفی شده‌اند. بهره‌گیری کامل از اعمال شب عاشورا، نه‌تنها فرصتی برای زنده نگه‌داشتن یاد شهدای کربلاست، بلکه راهی است برای پالایش جان، طلب مغفرت و نزدیکی به رحمت پروردگار.
اصلی‌ترین اعمال شب عاشورا
نماز صد رکعتی شب عاشورا
«صد رکعت» نماز در هر رکعت پس از سوره «حَمد»، «سه مرتبه» سوره «توحید» خوانده و بعد از پایان صد رکعت «هفتاد مرتبه» بگوید:
منزّه است خدا و سپاس خدای را و نیست معبودی جز خدا و خدا بزرگ‌تر است و جنبش و نیرویی نیست مگر به خدای برتر بزرگ.
و در روایت دیگر پس از «العَلِیِّ العَظِیمِ»، استغفار هم ذکر شده است.
در کتاب معتبر «دستورالمذکرین» به نقل از «ابن ابی امامه» روایت شده که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) فرمودند:
«هر کس در شب عاشورا صد رکعت نماز بخواند، در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد و سه مرتبه سوره توحید را تلاوت کند و پس از هر دو رکعت سلام دهد، سپس پس از پایان نماز، هفتاد بار ذکر «سبحان الله والحمدلله ولا إله إلا الله والله اکبر ولا حول ولا قوة إلا بالله العلی العظیم» را بگوید، خداوند قبر او را از مشک و عنبر پر می‌کند و هر روز نورانی می‌گرداند تا هنگام دمیدن شیپور قیامت.
این نماز باعث می‌شود تا هنگام دفن، موهایش نریزد و در قیامت مانند عروس به‌سوی خانه ابدی‌اش به رحمت خداوند هدایت شود.»
سوگند به خدای حق که مرا به رسالت برانگیخت، هر که این نماز را به جا آورد، خداوند در قبرش با رحمت و کرامت نظر می‌کند، همچنان که عروس در شب عروسی مورد احترام و تجلیل است.
اعتماد به این گونه احادیث از امام صادق (علیه‌السلام) نشأت می‌گیرد که فرمود:
«هر عمل خیری که به کسی برسد و او آن را انجام دهد، ثوابش به او می‌رسد حتی اگر آن عمل دقیقا به‌همان‌شکل نباشد.»
نماز چهار رکعتی شب عاشورا؛ دروازه‌ای به سوی رحمت و استجابت دعاها
در شب عاشورا، یکی از ارزشمندترین اعمال عبادی که در روایات بر انجام آن تأکید شده، نماز چهار رکعتی شب عاشورا است. این نماز، فرصتی برای تقرب به درگاه الهی و همدلی با غربت و مظلومیت اهل‌بیت (ع) به شمار می‌آید.
در یکی از روش‌های خواندن این نماز، مؤمنان در آخرین ساعات شب دهم محرم، چهار رکعت نماز به‌جا می‌آورند که در هر رکعت، پس از سوره حمد، به ترتیب ده مرتبه آیت‌الکرسی، ده مرتبه سوره توحید، ده مرتبه سوره فلق و ده مرتبه سوره ناس قرائت می‌شود. پس از پایان نماز نیز، صد مرتبه سوره توحید خوانده می‌شود که اثرات معنوی فراوانی همچون اجابت دعا و رفع گرفتاری‌ها دارد.
شیوه‌ای دیگر از این نماز، قرائت سوره حمد و پنجاه مرتبه سوره توحید در هر رکعت است؛ نمازی که به عنوان نماز امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) شناخته می‌شود و دارای پاداش بسیار بزرگ در نزد خداوند است. توصیه شده است بعد از این نماز، مومنان به ذکر فراوان الهی، فرستادن صلوات بر پیامبر (ص) و لعن بر دشمنان اهل‌بیت (ع) بپردازند تا از فیوضات ویژه این شب بهره‌مند شوند.
احیای شب عاشورا
در فضیلت اِحیای این شب روایت کرده است؛ مانند آن است که عبادت کرده باشد به عبادت جمیع فرشتگان و عبادت در آن، برابر هفتاد سال عبادت است و اگر کسی را توفیق دست دهد، در چنین شبی در کربلا باشد و امام حسین (علیه‌السلام) را زیارت کند و نزد آن حضرت تا صبح بیتوته کند، خدا او را آغشته به خون امام حسین (علیه‌السلام) در زمره شهدا با آن حضرت محشور فرماید.
اعمال روز عاشورای حسینی
- خواندن زیارت عاشورا
- خواندن زیارت عاشورای غیرمعروفه
- ترک کارهای دنیوی در روز عاشورا
- خواندن زیارت وارث
- دعای عشرات در روز عاشورا
- تلاوت سوره اخلاص در روز عاشورا
- کراهت روزه در روزهای نهم و دهم محرم
- امساک بدون قصد روزه در عاشورا
نمازها و دعاهای شب عاشورا
نماز و دعایی است که نویسنده کتاب «المختصر من المنتخب» یادآور شده است: «دعای شب عاشورا به این صورت است که ابتدا ۱۰ رکعت نماز خوانده شود، در هر رکعت سوره فاتحةالکتاب «حمد» یک بار و سوره «توحید» ۱۰۰ بار.
دعای شب عاشورا
آن‌گاه دعایی را که در بردارنده فضیلت بزرگ است و در کتاب «الریاض» آمده است، بخوان:
جمع‌بندی…
اعمال شب عاشورا فرصتی بی‌نظیر برای تقرب به خداوند و یادآوری رشادت‌های امام حسین (ع) است. این شب با نمازهای خاص، دعا و قرائت اذکار همراه است که براساس روایات، آثار معنوی عمیقی دارد. انجام این اعمال باعث بخشش گناهان، افزایش نورانیت قبر و اجابت دعا می‌شود و به عزاداران امکان می‌دهد تا در مسیر اخلاق و ایمان استوارتر گام بردارند. بهره‌گیری از این فرصت معنوی، نقش مهمی در تقویت روح و قلب مؤمنان ایفا می‌کند.