نحوه خواندن نماز اول ماه قمری
نماز اول ماه یکی از اعمال مستحبی مهم است که در آغاز هر ماه قمری خوانده می‌شود و به‌عنوان شروعی پر از برکت و آرامش شناخته می‌شود. این نماز علاوه‌بر دفع بلا و جلب رحمت الهی، دل را برای یک ماه تازه آماده می‌کند. نکته مهم اینکه بعد از نماز اول ماه، دعای مخصوصی هم وارد شده که خواندن آن آثار این عمل عبادی را کامل‌تر می‌سازد؛ دعایی که سرشار از طلب خیر، عافیت و گشایش در کارهاست. اگر ماهت را با این نماز و دعا آغاز کنی، حس شروع دوباره و آرامش بیشتری همراهت خواهد بود.
نحوه خواندن نماز اول ماه قمری
نماز اول هر ماه قمری از اعمال مستحبی مهمی است که در روایات متعدد بر انجام آن تأکید شده و توسط بسیاری از ائمه اطهار سفارش گردیده است. این نماز بسیار ساده بوده و در عین حال آثار بزرگی دارد؛ تا جایی که در برخی روایات، خواندن آن ضامن سلامت و امنیت انسان در طول آن ماه دانسته شده است. نقل شده که امام جواد علیه‌السلام در اولین روز ماه نو، دو رکعت نماز مخصوص اول ماه را به‌جا می‌آوردند و پس از آن دعای ویژه‌ای می‌خواندند که در آن، طلب خیر، عافیت، دوری از بلا و برکت در زندگی از خداوند خواسته می‌شود. آغاز ماه با این نماز و دعا، فرصتی برای شروعی تازه، پرانرژی و پربرکت در مسیر زندگی است.
یکی از سؤالات رایجی است که بسیاری از مؤمنان در آغاز ماه‌های قمری به‌دنبال آن هستند. براساس روایت شیخ طوسی از امام جواد علیه‌السلام، این نماز بسیار ساده؛ اما سرشار از برکت است. امام جواد (ع) در روز اول هر ماه قمری دو رکعت نماز به جا می‌آوردند:
- در رکعت اول بعد از سوره «حمد»، به تعداد روزهای همان ماه (۲۹ یا ۳۰ مرتبه) سوره «توحید» خوانده می‌شود.
- در رکعت دوم پس از «حمد»، به همان تعداد سوره «قدر» تلاوت می‌شود.
- در پایان نماز، دادن صدقه‌ای هرچند اندک سفارش شده است تا این عمل کامل شود.
دعای مخصوص بعد از هر نماز اول ماه قمری
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانی‌اش هميشگى است، هيچ جنبندهاى در زمين نيست، مگر اينكه روزى او بر خدا است
و قرارگاه و امانگاهش را خدا مى‌داند، همه اينها در كتابى روشن است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانى‌اش هميشگى است، اگر خدا به تو زيانى رساند، جز او كسى برطرفكننده آن نيست
و اگر خيرى را براى تو بخواهد، فضل او را بازگردانندهاى نيست، آن را به هركس از بندگانش بخواهد مىرساند و او آمرزنده و مهربان است.
به نام خدا كه رحمتش بسيار و مهربانى اش هميشگى است، خدا به‌زودى پس از دشوارى آسانى قرار مى دهد، آنچه خدا خواست همان شود، نيرويى نيست مگر به خدا،
خدا ما را بس است و نيكو كارگشايى است، كارم را به خدا وا مىگذارم كه خدا بيناى به بندگان است، معبودى جز تو نيست، من از ستمكاران بودم
پروردگارا من به آنچه از خير برايم فرود آرى نيازمندم، پروردگارا مرا تنها مگذار كه تو بهترين وارثانى.
طبق روایات اسلامی، کسی که این نماز را بخواند و پس از آن صدقه دهد، از بلاها در امان مانده و سلامت و عافیت او در آن ماه تضمین خواهد شد. به همین دلیل، خواندن نماز اول هر ماه قمری را می‌توان یک سپر معنوی برای آغاز پر خیر و برکت ماه دانست.
حتما بخوانید: روش‌های متداول برای خواندن نماز حاجت، نحوه خواندن نماز استغاثه به امام زمان (ع)، نماز شب اول قبر
امام صادق (ع) فرمود: «کسی که در شب اول ماه دو رکعت نماز بگزارد و در هر دو رکعت آن بعد از قرائت سوره حمد، سوره انعام را قرائت نموده و از خداوند بخواهد که او را از هر ترس و دردی نگاه دارد، خدای متعال در آن ماه، او را از هر آنچه نگرانش است، ایمن می‌گرداند». در خصوص وقت فضیلت نماز اول ماه باید گفت؛ در روایات همان‌طورکه دیده شد، تنها تعبیر شب و روز را دارد؛ از این‌رو، فقیهان برای نماز اول ماه، وقت فضیلتی مانند نمازهای واجب یومیه و نوافل آن، ذکر نکرده‌اند، بلکه گفته‌اند که در تمام روز می‌توان آن‌را خواند. آن‌ها تنها گفته‌اند مستحب است «در روز اوّل هر ماه» دو رکعت نماز خوانده شود؛ یعنی وقت نماز اوّل ماه از اوّل طلوع فجر است تا مغرب و بعید نیست قبل از طلوع آفتاب هم صحیح باشد و دراین‌صورت بهتر است به قصد رجاء بخواند.
زمان مناسب برای خواندن نماز اول ماه قمری
زمان نماز اول ماه قمری در میان علما و فقها با دیدگاه‌های متفاوتی بیان شده است. براساس نقل محمد حسن نجفی، فقیه قرن سیزدهم هجری، این نماز را می‌توان در هر ساعتی از روز اول ماه قمری به‌جا آورد.
آیت‌الله محمدتقی بهجت نیز زمان مناسب انجام آن را از ابتدای طلوع فجر می‌داند. همچنین طبق فتوای آیت‌الله صافی گلپایگانی، خواندن نماز اول ماه قمری از طلوع آفتاب تا هنگام غروب صحیح است.
در مجموع می‌توان گفت که بهترین زمان برای اقامه این نماز، همان روز نخست ماه قمری است و مؤمنان می‌توانند با توجه به فتوای مرجع تقلید خود، آن را به‌جا آورند.
صدقه اول ماه قمری؛ چرا این عمل تا این حد توصیه شده است؟
صدقه در اول ماه قمری یکی از اعمال مهمی است که در کنار نماز اول ماه بر آن تأکید ویژه شده است. این سنت معنوی نه‌تنها نشانه‌ای از شکرگزاری و کمک به نیازمندان است؛ بلکه نوعی سپر برای سلامتی و دفع بلا در طول ماه به‌شمار می‌آید.
شیخ طوسی با استناد به روایتی از امام جواد علیه‌السلام بیان می‌کند:
«هرگاه ماه نو می‌شد، امام جواد (ع) در روز نخست دو رکعت نماز می‌خواندند. در رکعت اول، پس از سوره حمد، به تعداد روزهای ماه (۲۹ یا ۳۰ بار) سوره توحید را تلاوت می‌کردند و در رکعت دوم، به همان تعداد سوره قدر را می‌خواندند. پس از نماز، از آنچه در دسترس داشتند صدقه می‌دادند و بدین وسیله، تندرستی در تمام ماه را تضمین می‌کردند.»
از این روایت روشن می‌شود که صدقه در آغاز ماه، نه صرفاً یک کار خیر اجتماعی؛ بلکه یک سنت الهی برای جلب رحمت، افزایش برکت، و خریدن سلامت جسم و جان در روزهای پیش‌روست. بنابراین اگر می‌خواهیم ماه جدید را با نیتی پاک و پشتوانه‌ای معنوی آغاز کنیم، صدقه دادن (اگر اندک باشد) می‌تواند بهترین همراه باشد.